In assessments zien we het keer op keer: goed functionerende professionals die onder druk terugvallen in onbewuste leiderschapspatronen. Patronen die ooit hielpen, maar nu in de weg staan. In deze praktijkcasus lees je hoe zo’n patroon zichtbaar werd tijdens een assessment, wat het effect was op de kandidaat, en hoe ontwikkeling mogelijk werd zodra het patroon bespreekbaar werd.
De kandidaat
Leonie (niet haar echte naam) is afdelingshoofd in een zorgorganisatie. Ze oogt krachtig: sportief, energiek, inhoudelijk scherp. In haar vrije tijd loopt ze marathons en triatlons. Ze is ambitieus, resultaatgericht en altijd bezig met verbetering. Op papier: een daadkrachtige leider.
En tóch… zagen we in het assessment een patroon dat al haar hele leven onder de oppervlakte aanwezig is.
Onverwacht gedrag onder druk
Leonie presenteerde zich zelfverzekerd, goed voorbereid en analytisch sterk. Tot het rollenspel begon. Tijdens het gesprek met een ‘kritische medewerker’ veranderde haar houding subtiel. Ze vertraagde, stemde in met de ander, trok zich terug uit het gesprek. Ze probeerde vooral rust te brengen, in plaats van richting te geven.
Onze acteur voelde haar gebrek aan regie, en besloot bewust de grens op te zoeken. Niet om haar te confronteren om de confrontatie, maar om iets bloot te leggen wat Leonie al haar leven lang met zich meedraagt. Iets wat haar op de meest essentiële momenten onderuit heeft gehaald.
- lees hier meer over hoe onze trainingsacteurs werken
De Fawn Response
Wat hier zichtbaar werd, is een stresspatroon dat vaak onopgemerkt blijft: de fawn response. Naast vechten (fight), vluchten (flight) en bevriezen (freeze) bestaat er ook fawn – het reflexmatig pleasen of toegeven om spanning te vermijden.
Bij Leonie zagen we:
- Een sterke behoefte aan harmonie en bevestiging
- De neiging om zichzelf onzichtbaar te maken bij kritiek
- Een diepe overtuiging dat ze zich vooral moet aanpassen
- En onder druk: terugtrekkend gedrag en verlies van regie
Wat dit patroon verraderlijk maakt, is dat het zich vaak verschuilt achter ogenschijnlijk krachtig gedrag. Leonie is een harde werker, perfectionist, doorzetter. Maar precies dat is ook haar overlevingsstrategie: overcompenseren om vooral niet te falen. Niet omdat ze zwak is, maar omdat ze ooit geleerd heeft dat zichtbaar zijn een risico is.
Het moment van doorbraak
Onder de toenemende druk raakte Leonie zichtbaar gefrustreerd. Ze wilde zo graag laten zien wat ze kon, dit was haar moment om zichzelf te bewijzen. En nu overkwam haar dit! Nu verloor ze de regie. Kreeg ze stevige feedback van de acteur. De tranen kwamen. Een pijnlijk, kwetsbaar moment.
Maar juist dat maakte het assessment waardevol. Want dit gebeurde in een veilige setting, waar ruimte was voor emotie en betekenis. Waar we konden zeggen: dit is belangrijk. Dit moet je nu zien, zodat het je niet, zoals zovelen keren ervoor, in je werk overkomt zonder dat je begrijpt wat er gebeurt.
Wat hielp?
Het assessment bood een spiegel en betekenis. Leonie kreeg zicht op een patroon dat haar ooit in het verleden had geholpen, toen ze klein was, maar haar nu alleen maar belemmert. En dat inzicht gaf ruimte.
Met begeleiding leerde ze:
- Spanningen te verdragen zonder zichzelf weg te cijferen
- Feedback te ontvangen zonder zichzelf te verliezen
- Richting te geven, ook als dat frictie oproept
Ze hoefde niet nóg harder te werken. Ze mocht juist stoppen met overleven en beginnen met echt leiden.
Herken je het?
Leidinggevenden die sterk ogen, maar onder druk terugdeinzen?
👉 De fawn response is vaak onzichtbaar aan de oppervlakte, maar wél voelbaar in teamdynamiek en besluitvorming.
📄 Wil je ontdekken hoe oude patronen leiderschap beïnvloeden? Plan een vrijblijvend analysegesprek of download onze handreiking met reflectievragen voor diepgaande ontwikkelgesprekken.
Download via successment.nl/handreiking-reflectiegesprek.